Żylaki to obecnie jedna z najpowszechniej występujących chorób cywilizacyjnych. Szacuje się, że z powodu tej dolegliwości cierpi w Polsce niemal 60% dorosłych osób. Główna przyczyna powstawania żylaków to niedomykanie się zastawek żylnych, a co za tym idzie zaburzenia odpływu krwi, która cofa się i gromadzi w żyłach. Żyły ulegają wówczas rozciągnięciu, stają się łatwo wyczuwalne pod skórą i często bardzo bolesne.
Kiedy mamy do czynienia z żylakami?
Żylaki na nogach najlepiej widoczne są w pozycji stojącej, głównie na wewnętrznej część łydek lub ud, a także w miejscach z tyłu pod kolanami. Najczęściej przybierają postać nabrzmiałych, wypukłych żył o dość intensywnym odcieniu fioletu lub niebieskiego. Towarzyszy im nasilające się, zwłaszcza pod koniec dnia, uczucie ciężkości nóg i obrzęki. Choć żylaki kończyn dolnych prezentują się wyjątkowo niekorzystnie, nie jest to problem jedynie kosmetyczny. Nieleczone często prowadzą do poważnych problemów zdrowotnych. Z kolei żylaki odbytu czyli choroba hemoroidalna, to stan patologicznego powiększenia poduszkowatych naczyń żylnych zlokalizowanych w odbytnicy i odbycie.
Na szczęście, nowoczesne metody leczenia żylaków nie wiążą się z bólem, ani innymi niedogodnościami.
Kto jest w grupie ryzyka wystąpienia żylaków?
Istnieje wiele teorii, które tłumaczą przyczyny żylaków. Większość naukowców jest jednak zgodna, że główna przyczyna tej dolegliwości tkwi w uwarunkowanych genetycznie nieprawidłowościach zastawek żylnych lub zaburzeniach ściany żył.
Oprócz tego, istnieje także wiele czynników środowiskowych, które mogą się przyczynić do wystąpienia żylaków. Należą do nich:
- długotrwałe stanie (np. związane z wykonywaną pracą)
- długotrwałe przebywanie w wysokiej temperaturze
- nadwaga i otyłość
- przebyte urazy kończyn dolnych
- ciąża (dochodzi wówczas do zwiększenia objętości krwi, zmian hormonalnych i ucisku na żyły przez powiększającą się macicę)
- zaawansowany wiek
- stosowanie używek (papierosy, alkohol)
Jak ustrzec się przed powikłaniami chorób żył?
Bagatelizowane żylaki mogą prowadzić do zaawansowanej postaci choroby i niebezpiecznych powikłań rzutujących na cały organizm, tj. zapalenie żył, zakrzepica żylna czy nawet zatorowość płucna .
Z pomocą przychodzi flebologia. Jest to dział medycyny, który zajmuje się chorobami żył. Określenie stopnia zaawansowania choroby oraz właściwe zaplanowanie i prowadzenie leczenia jest wykonywane przez chirurgów. Podstawą każdego postępowania jest w tym przypadku konsultacja chirurgiczna w połączeniu z badaniem USG Doppler żył. Badanie to jest potrzebne, aby w prawidłowy sposób określić drożność i wydolność układu żylnego oraz obecność tzw. refluksu – przepływu krwi wbrew jej naturalnemu kierunkowi. Żyła, którą cechuje obecność refluksu określana jest jako niewydolna i najczęściej stanowi to wskazanie do rozpoczęcia leczenia.
Na podstawie konsultacji połączonej z przeprowadzonym USG, chirurg może zaproponować odpowiedni sposób postępowania.
Metody leczenia żylaków
Tradycyjne operacyjne usuwanie żylaków, choć w wielu przypadkach niezastąpione, ustępuje aktualnie miejsca nowoczesnej chirurgii flebologicznej. Zarówno na świecie, jak i w Polsce, coraz powszechniejsze są metody łączące wewnątrzżylne zamykanie dużych pni żylnych w połączeniu z leczeniem uzupełniającym.
Wewnątrzżylne zamykanie uszkodzonych pni żylnych dzieli się na dwie grupy:
- termiczne:
laserowe leczenie żylaków (EVLA/EVLT),
stosowanie prądu wysokiej częstotliwości (EVRF)
albo pary wodnej (SSV) - nietermiczne:
Moca (Flebogrif lub ClariVein),
kleje tkankowe (np. VenaSeal , VenaBlock)
Z kolei leczenie uzupełniające, które pozwala usunąć widoczne żylaki i uszkodzone perforatory to m.in.:
- miniflebektomia – małoinwazyjne techniki chirurgiczne np. przy użyciu metody Varadiego
- skleroterapia – chemicznie wywołane uszkodzenie żylaka, które prowadzi do jego powolnego zaniku
- mikrocewniki RF i pary wodnej wprowadzane do światła naczyń krwionośnym w celu ich zamknięcia
- kleje – przeznaczone do zamykania żylaków i perforatorów
Mechano-chemiczna metoda obliteracji systemem Flebogrif
Metoda, która w ostatnich latach bardzo często zastępuje klasyczną echoskleroterapię igłową to przezskórna cewnikowa echoskleroterapia, którą wykonuje się w miejscowym znieczuleniu tumescencyjnym. Ma ona jednak dość ograniczoną skuteczność podczas zamykania dużych i krętych pni naczyń krwionośnych. Jeszcze bardziej ulepszony wariant tej procedury wykorzystuje nowoczesny system FLEBOGRIF. Został on opracowany w oparciu o zasadę tzw. obliteracji mechano-chemicznej.
Jest to najnowocześniejsza i jak dotąd najbardziej skuteczna metoda przezskórnej cewnikowej echoskleroterapii. System FLEBOGRIF wykorzystuje równocześnie dwa mechanizmy prowadzące do zamknięcia uporczywego żylaka:
- mechaniczne (kontrolowane) uszkodzenie śródbłonka naczyniowego
- reakcja chemiczna wywołana przez tzw. spieniony sklerozant wprowadzany do światła niewydolnego naczynia
Takie postępowanie zapewnia znacznie lepsze efekty leczenia, gdyż reakcja włóknienia żyły od wewnątrzjest o znacznie bardziej skuteczna niż w przypadku zastosowania echoskleroterapii igłowej. Ma to istotne znaczenie przy dużych i rozległych żylakach, których maksymalna średnica wynosi ponad 6 mm.
Zabieg bez bólu
Zabiegi usunięcia żylaków można wykonywać w znieczuleniu miejscowym. Pozwala to na przeprowadzenie procedury nawet u pacjentów, u których inny rodzaj anestezji jest przeciwwskazaniem zdrowotnym. Co więcej takie postępowanie pozwala na powrót do domu bez szpitalnej rekonwalescencji. Zabiegi tego typu można również połączyć z sedacją anestezjologiczną, co jeszcze podnosi komfort zabiegu.
Co jeśli nie zabieg operacyjny?
Drobne zmiany i pajączki naczyniowe usuwa się innymi metodami. Naczynka, których średnica nie przekracza 2 mm, najlepiej usuwa się za pomocą metody o nazwie skleroterapia przy użyciu preparatu aethoksysklerol albo sklero-vein, w postaci pianki lub płynu. Do wstrzyknięć stosuje się strzykawki wyposażone w niezwykle cienkie igły, co czyni zabieg praktycznie bezbolesny. W ostrzykniętym naczyniu rozpoczyna się wówczas postępujący proces zapalny, który w efekcie prowadzi do zwłóknienia naczynia i tym samym zamknięcia w nim przepływu krwi.
Więcej informacji na temat zabiegów znajdziesz w zakładce o żylakach kończyn dolnych lub żylakach odbytu.