Torbiel włosowa (pilonidalna)

Przyłącz się do nas na Facebooku:


Torbiel  włosowa (pilonidalna)

Torbiel włosowa to przewlekły, złożony stan zapalny tkanki podskórnej, który pojawia się pomiędzy pośladkami w okolicy kości ogonowej. Może się ona również objawiać w postaci ostrego ropnia lub nawracającej torbieli. Przypadłość ta dotyka przede wszystkim mężczyzn.

Torbiel włosowa – co to jest?

Inne nazwy dla przypadłości to torbiel nadguziczna, zatoka pilonidalna, choroba pilonidalna, zatoka krzyżowa, torbiel krzyżowa oraz przetoka nadguziczna. Wszystkie te określenia odnoszą się do torbieli pilonidalnej. “Pilus” oznacza z łaciny włos, a “nidus”, gniazdo. Torbiel włosowa to kieszonka w skórze zawierająca włosy, strzępki materiału pochodzące z ubrań, bakterie oraz inne przydatki skórne. Znajduje się na dole pleców, w szparze pośladkowej oddalonej kilka centymetrów od odbytu.

Jak i dlaczego powstaje torbiel włosowa?

Choroba powstaje najprawdopodobniej z powodu wrośnięcia włosa. Włosy wraz ze złuszczonym naskórkiem i wydzieliną z mieszków włosowych wnikają do bruzdy pośladkowej. Następnie masa keratynowa przytyka i rozszerza mieszki, co powoduje powstanie stanu zapalnego. Układ immunologiczny traktuje wrośnięty włos jako ciało obce. W rezultacie w mieszku włosowym gromadzone są białe krwinki i czynniki prozapalne. Powoduje to zaczerwienienie, ból, a czasami również powstanie ropnia.

Czynniki wpływające na występowanie torbieli włosowej

Przypadłość dotyczy około 1% społeczeństwa. Częściej dotyka mężczyzn niż kobiet. Zwykle dotyka mężczyzn w wieku od 15 do 30 lat. Najczęściej pojawia się u osób, u których występują: bujne owłosienie w okolicy pośladkowej, nadmierne pocenie się oraz powtarzające się urazy skóry i naskórka (np. otarcia spowodowane noszeniem zbyt ciasnej bielizny). Innymi czynnikami wpływającymi na występowanie stanu zapalnego są także zaniedbana higiena w okolicy odbytu, siedzący tryb życia oraz otyłość, a także posiadanie głębokiej bruzdy pośladkowej. Torbiel włosowa może powstawać także u cukrzyków, osób chorujących na choroby metaboliczne oraz osób z wrażliwą skórą. Ponadto, może ją wywołać przyjmowanie leków immunosupresyjnych, które obniżają odporność organizmu.

Diagnostyka różnicowa a torbiel włosowa

Najczęściej podczas diagnostyki różnicowej bierze się pod uwagę:

  • przetokę odbytu
  • zapalenie gruczołów apokrynowych
  • czyraka
  • ziarninę gruźliczą lub ziarninę kiłową
  • zapalenie kości
  • promienicę

Wyżej wymienione schorzenia mogą wyglądać bardzo podobnie do torbieli włosowej. Ponadto, u pacjentów mogą nawet występować podobne objawy.

Jak objawia się torbiel włosowa?

Chociaż nie jest to choroba zagrażająca życiu, to z uwagi na uciążliwe objawy potrafi znacznie obniżyć komfort życia. Infekcja powoduje ból w okolicy krzyżowo-guzicznej. Na początku jednak objawia się niewielką zmianą zapalną przypominającą pęcherz, w okolicy pośladkowej z licznymi otworkami w skórze oraz wystającymi pojedynczymi włoskami. W początkowej fazie choroby pacjenci mogą nie odczuwać żadnego dyskomfortu. Przez to objawy choroby nierzadko są przez pacjentów bagatelizowane.

Infekcja może bardzo szybko przekształcić się w ostry stan zapalny, którego objawem jest powstanie bolesnego ropnia. Ropień wygląda jak zaczerwieniony, nadmiernie ucieplony i chełboczący guzek, w którego wnętrzu rosną włosy. To właśnie na tym etapie najczęściej pacjenci zaczynają odczuwać dyskomfort. Zdarza się, że z jednego lub kilku otworów może wydzielać się cuchnąca ropa lub ropno-krwista wydzielina. Wydzielina może być zauważalna w postaci plam na bieliźnie po np. intensywnym wysiłku fizycznym. Ponadto, skóra w tej okolicy może być zaczerwieniona i obrzęknięta. Występują również inne objawy torbieli włosowej.

Najczęściej występujące objawy:

  • bolesny, chełboczący guz zlokalizowany w kości ogonowej
  • zapalenie tkanki podskórnej okolicy kości ogonowej
  • ujścia leżące pośrodkowo lub w zagłębieniu bruzdy międzypośladkowej, sączące treścią surowiczo – ropną
  • podwyższona temperatura ciała oraz gorączka

Skutki uboczne i możliwe powikłania torbieli włosowej

Jednym z najczęściej występujących powikłań torbieli włosowej jest nawrót stanu zapalnego, który może wymagać kolejnych zabiegów. Niemniej jednak u większości pacjentów możliwe jest uzyskanie całkowitego wyleczenia po jednym zabiegu.

Torbiel włosowa a rak – czy schorzenie może przerodzić się w raka?

Długo trwający i nieleczony stan zapalny w może przerodzić się w raka płaskonabłonkowego. Jest to najpoważniejszy skutek uboczny nieleczonego schorzenia. Dotyka to ok. 0,1% pacjentów. Zwykle proces nowotworowy trwa od kilku nawet do kilkudziesięciu lat. Ponadto, oprócz długotrwającego zapalenia powstawaniu raka sprzyjają blizny, przetoki i owrzodzenia skóry.

Diagnostyka torbieli włosowej

Diagnostyka rozpoczyna się od wywiadu z pacjentem. Następnie najczęściej lekarz wykonuje badanie fizykalne pacjenta. Obraz torbieli włosowej jest dość charakterystyczny i w większości przypadków nie ma konieczności wykonywania dodatkowych badań. Niemniej jednak lekarz może również, w razie potrzeby, zlecić dodatkowe badania, takie jak badanie USG czy badanie laboratoryjne krwi.

Leczenie torbieli włosowej

Leczenie schorzenia odbywa się przede wszystkim chirurgicznie. Do leczenia wykorzystuje się różne metody, w zależności od wielkości i umiejscowienia ropnia. Zdarza się, że stosuje się leczenie uzupełniające w postaci antybiotykoterapii.

Metody leczenia:

Operacja usunięcia torbieli włosowej może polegać na miejscowym usunięciu w jednym bloku wszystkich kanałów zatoki wraz z marginesem zdrowych tkanek i zszyciu rany lub pozostawienia jej do gojenia ,,na otwarto” lub nacięciu zropiałych tkanek i ich drenażu.

Należy podkreślić, że zabieg ten nie przebiega u każdego pacjenta identycznie. Przebieg zależny jest od budowy anatomicznej, stanu zaawansowania choroby oraz innych współistniejących chorób.  

Obecnie w operacyjnym leczeniu małych pierwotnych torbieli włosowych wykorzystuje się  z powodzeniem laser diodowy.

Jest to stosunkowo nowa metoda leczenia chirurgicznego, która wykonywana jest ambulatoryjnie. Zabieg odbywa się poprzez wprowadzenie do wnętrza torbieli włosowej światłowodu, wyczyszczenie zmiany chorobowej i usunięcie z niej włosów oraz ziarniny, a następnie zniszczenie tkanki poprzez wycięcie jej ścian za pomocą lasera.

Postępowanie pooperacyjne

Zalecenia pooperacyjne ustalane są z operatorem indywidualnie z pacjentem po wykonanym zabiegu.

Torbiel włosowa a rekonwalescencja – przykładowe zalecenia po operacji

Chociaż w większości przypadków jest to w pełni wyleczalna przypadłość, to pacjent powinien poddawać się regularnym kontrolom, ponieważ schorzenie może nawracać. Ważna podczas rekonwalescencji po zabiegu jest także właściwa higiena, obejmująca codzienne mycie rany oraz golenie otaczających włosków przez około 3 miesiące. Następnie zalecana jest regularna higiena okolic odbytu i krzyża.

Jak uniknąć zachorowania na torbiel włosową?

Regularna i właściwa higiena okolicy krzyżowej i odbytu mogą zminimalizować prawdopodobieństwo występowania choroby. W przypadku osób z nadwagą i otyłością oraz siedzącym trybem życia może być to zmniejszenie masy ciała, a także wprowadzenie aktywności fizycznej.

Czy torbiel włosowa może przejść sama? Domowe leczenie choroby

Torbieli włosowej nie należy usuwać na własną rękę. Ropienia nie można wyciskać. Schorzenie nie ulega również samoleczeniu poprzez wchłonięcie, dlatego w momencie zauważenia ropnia należy bezzwłocznie skonsultować się z lekarzem.

*Dokument został stworzony na podstawie formularza opracowanego przez Zespół pod kierunkiem Prof. dr hab. med. Adama Dzikiego

Polub nas na FacebookuOdwiedź nasz profil na Facebooku i polub nas. Dzięki temu pozostaniemy w kontakcie i na bieżąco będziesz dowiadywać się o promocjach i ciekawych wydarzeniach organizowanych na terenie kliniki.